روستای یهر از توابع شهرستان دماوند واقع در استان تهران است.
اهالی این روستا درگذشته به کشاورزی و دامداری اشتغال داشته و از اوایل دهه
۴۰ با مهاجرت جوانان روستا به تهران و با کاهش جمعیت روستا در سال‌های
اخیر دامداری و کشاورزی بسیار محدود شده، و اکثر مزارع به باغ تبدیل شدند.
توجه : این پاورپوینت فاقد عکس های روستا است و به مطالعات کامل روستا می پردازد.
مقدمه
علیرغم رشد شتابان جمعیت شهری و اهنگ کاهش جمعیت نقاط روستایی به دلای
مختلف اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی هنوز بسیاری از سکونتگاه های روستایی از
نقاط فعال بوده و بخش وسیعی از جمعیت کشور را در خود جای داده اند.
استان تهران با دارا بودن 1160785 نفر جمعیت روستایی و جمعیتی برابر
13413348 نفر بدلیل ویژگی های اقلیمی و جغرافیایی خاص خود از مهمترین این
مناطق می باشد .
حفظ قابلیت این نقاط در نگهداشت جمعیت و تداوم فعالیت انها منوط به فراهم
سازی زیر ساختهای تولید و خدمات و مهیا نمودن شرایط مناسب زیست محیطی
فضاهای مذکور است که تحقق ان نیازمند به نگرش و برنامه ریزی فرابخشی در
حوزه روستایی است .
یکی از ابزارهایی که شرای مناسبتر فوق الذکر به ویژه شرایط بهتر کالبدی و
زیست محیطی را در نقاط روستایی فراهم می سازد سازماندهی فضایی – کالبدی این
نقاط است که با تهیه و اجرای طرحهای هادی روستایی زمینه های تحقق انها
فراهم می شود
طرح هادی یهر از توابع شهرستان دماوند نیز در راستای تحقق اهداف فوق تهیه گردیده است .
1 - 1 مطالعات کلی شهرستان دماوند
1-1-1-تقسیمات سیاسی شهرستان
1 – این شهرستان دارای دو بخش رودهن و بخش مرکزی و 4 شهر به نامهای رودهن ،
دماوند ، آبسرد و گیلان همچنین 5 دهستان به نامهای آبعلی ، مهرآباد ،
ابرشیوه ، تاررود و جمع آبرود بوده است .
1 – 2 – این شهرستان دارای 196 آبادی است که در سال 77 ، تعداد 88 آبادی خالی از سکنه و 108 آبادی دارای سکنه بوده است .
1 - 3 – آبادی های دارای سکنه دماوند 1/55 درصد است که به معنی تخلیه ی
حدود نیمی از روستاهای این شهرستان است که مهمترین دلیل آن مهاجرت برای
زندگی مطلوبتر است .
1 - 4 – جمعیت روستایی این شهرستان در سال 77 ، حدود 22 هزار نفر و در حدود 2 درصد جمعیت روستایی استان بوده است .
1 – 5 – کل جمعیت شهرستان دماوند در سال 77 ، حدود 65 هزار نفر بوده که
معادل 6/0 درصد بیش از جمعیت استان بوده است و در رده یازدهم استان از لحاظ
جمعیتی قرار داشته و بعد از فیروزکوه کو جمعیت ترین شهرستان استان به شمار
می آید .
1 – 6 – این شهرستان به عنوان پل ارتباطی شهرستان های شمیرانات ، تهران و پاکدشت در غرب شهرستان با فیروزکوه در داخل استان است .
1-2-2- بررسی موقعیت جغرافیایی سیاسی روستا
روستای یهر در بخش مرکزی شهرستان دماوند قرار دارد . این روستا از نظر
تقسیمات سیاسی – اداری در استان تهران شهرستان دماوند بخش مرکزی ، دهستان
ابر شیوه واقع است . این روستا در 55 کیلو متری غری فیروز کوه و 110 کیلو
متری شهر تهران قرار دارد . فاصله این روستا تا محور اصلی تهران فیروزکوه
18 کیلو متر می باشد . این روستا 35 درجه و 50 دقیقه و عرض شمالی و 52 درجه
و 22 دقیقه طول شرقی و در ارتفاع 2400 متر از سطح دریا استقرار یافته ایت .
به لحاظ موقعیت نسبی یهر از سمت شمال با چند روستای دهستان قزانچای
فیروزکوه از سمت جنوب مرکز دهستان ابر شیوه یعنی سربندان و از سمت شرق با
روستای کهنک و جاده ارتباطی به محور دماوند و فیروزکوه با فاصله 18 کیلو تر
و از سمت غرب به موازات رودخانه دلیچای به روستای مومج متصل می گردد .
-1-5- رودخانه های مهم دماوند
از کوه دماوند حدود 9 رود دائمی و فصلی سرچشمه می گیرد که 5 رود در دامنه
های شمالی و بقیه در نیمه جنوبی قرار دارند . مهمترین رودخانه ای که از
دماوند تغذیه می شود رود هراز است .
مهمترین رودهای دماوند که به هراز می پیوندند عبارتند از :
5 – 1 – تینه در شمال
5 – 2 – تلخ رود در جنوب شرقی
5 – 3 – دلی چای درغرب
1-3- پیشینه ی تاریخی روستا
در زمینه ی پیشینه ی تاریخی منطقه باید گفت سابقه ی تاریخی روستا متأثر از
سابقه تاریخی استان و منطقه به چند هزار سال پیش بر میگردد .
بطور کلی تاریخچه و وجه تسمیه روستا با خصوصیات طبیعی و مکانی آن سنخیت دارد و روستای یهر نیز از این قائده مثتثنی نمی باشد .
واژه یهر از نظر لفظی و لغوی یک کلمه ترکی می باشد این کلمه به معنی زین
اسب بوده و مصداق عینی آن موقعیت روستا بصورت زیت اسب است و بستر اولیه و
کانون اصلی روستا بصورت چاله و در دو طرف آن بصورت برجسته که حالت زین اسب
را دارد .
به گفته ریش سفیدان روستا ، این دره در دوره غزنوی شکل گرفته و ابتدا بصورت
شکارگاه شناخته شد و سابقه این روستا به حدود 500 سال قبل بر میگردد .
اما در گذشته به دلیل شرایط سخت اقلیمی و قحطی و ... منجر شد مردم این
منطقه به پهنه ی حاصلخیز مازندران کوچ کنند و امروزه اکثر خانه های بافت
مسکونی در فصل زمستان خالی و بلا استفاده می باشد و فقط در فصل تابستان
بصورت ییلاقی و خوش نشین مورد استفاده همگان قرار دارد .
بافت روستا از دو محله بالا و پایین و از 4 طایفه به نامهای ملایی – رفیع – حسنی و عبدالعلی شکل گرفته است
